Murphy Kanunları (Finagle Kanunu, Murphy's Law)

"Murphy Kanunları", Amerikalı mühendis Edward A. Murphy, jr. tarafından, başarısızlıklar ve hata kaynaklarının karmaşık sistemlerde incelenmesi üzerine ortaya konan özdeyişlerdir.^[1] ABD'li bir uçak teknisyeni tarafından bulunan "Murphy Kanunları", yıllardır günlük hayatta karşılaşılan sorunların çözümünde kullanılıyor. Edinilen bilgiye göre, "Ters gitmesi olası her şey, er ya da geç ters gider" yasası olarak bilinen "Murhpy Kanunları", ABD Hava Kuvvetleri'nin Erdwards Hava Üssü'nde çalışan Teknisyen Yüzbaşı Edward Murphy tarafından 1949 yılında bulunarak dünyaya yayıldı.^[2]

1917 Doğumlu Edward A. Murphy Jr., ABD hava kuvvetlerinde 1949'da roketler üzerine deney yapan mühendislerden biriydi. İnsan üzerine ivmelenmenin etkilerini inceliyordu (Usaf Proje Mx981). Deneylerden birinde, pilot üzerinde 16 değişik noktaya akselometre takılması gerekiyordu. Sensör, bir yapıştırıcı ile ancak iki türlü takılabiliyordu ve birisi, 16 sensörün tamamını da yanlış takmayı becerdi. Bunun üzerine Murphy, daha sonra kanun olarak nitelendirilecek ilk söylemlerini bir basın toplantısında açıkladı. Bir kaç ay içinde "Murphy'nin Kanunları", mühendislik sahasında çalışanlar arasında yayıldı ve 1958'de de nihayet Webster'in sözlüğüne girdi.^[3]

Murphy, 1949'da; insan bedeninin en fazla ne kadar ivmeye dayanabileceğini bulmasını sağlaması gereken, U.S. Air Force'nin roket nakliye programı için mühendis olarak test alanında bulunuyordu. Çok pahalı olan bu deney sırasında denek üzerine 16 adet ölçüm cihazı bağlandı. Birisinin tüm cihazları yanlış bir yöntemle bağlaması, deneyin başarısız olmasına yol açtı. Bu deneyim Murphy'nin temel kanununu oluşturmasını sağladı.

Bir proje üzerinde çalışırken işlerin sürekli ters gitmesini eleştirmek üzere bir dizi kuramlar geliştiren Murhpy, aynı yıllarda New York menşeli 'Harvey Hutter' yayınevi tarafından derlenerek bir kitap haline getirilince bir anda kendi adıyla anılan kuramları ile birlikte dünya çapında ün kazandı. Teknoloji, aşk, askerlik ve hukuk ile ilgili günlük hayatta yaşanan sorunları gözler önüne seren ve zaman zaman da pratik çözümler sunan 'Murhpy Kanunları', 1949 yılından sonra başkaları tarafından da geliştirildi.^[2]

Murphy'nin altın kuralı: Parası olan, kanunu koyar!
Murphy Felsefesi: Gülümse... Yarın, daha kötü olacak.
Murphy değişmezi: Dünyadaki nüfus, sürekli artar; ama toplam zeka, sabit kalır.^[4]

Murphy Kanunları'nın temeli, şu söze dayanır: "Eğer bir işi halletmek için birden fazla olasılık varsa ve bu olasılıklardan biri, istenmeyen sonuçlar veya felaket doğuracaksa; kesinlikle bu olasılık, gerçekleşecektir."

Aslen "Finagle Kanunu" olarak geçen ve daha yaygın olarak bilinen bir söz ise şöyledir: "Ters gidebilecek her şey, ters gidecektir."

Bu parola, modern teknikte analitik ölçüt olarak hataları önleme stratejisi olarak kullanılır ve görünen en esprili; ama aslında ciddi bir temel üzerine oturtulmuş kanundur.

Murphy Kanunları'na ters düşen karmaşık sistemlerden olan kültürler için ortaya konan kanun, şöyledir: Belirli bir gelişme, herhangi bir yerde ortaya çıkmadıysa, zaten bu durumda mümkün değilmiş demektir.

Olasılık, "gerçek sonuçların olası sonuçlara oranı" şeklinde tanımlanır. Bir olay, süreç içerisinde gerçekleşmezse, olasılığı 0'dır, yani imkânsızdır. Murphy Kanunları ise olaya tersinden yaklaşır: Bir olay, mümkünse; gerçekleşir. Murphy Kanunları, temelini sibernetik ve sistem kuramındaki fen bilimsel-matematiksel bir kanundan alır. Bu da demektir ki; bir olayda az organizasyon ve daha çok kaos olasılık olarak sıkı organizasyona ya da daha çok düzene göre ezici bir üstünlük kazanır. Daha basit bir cümleyle söylemek gerekirse; kaos, düzenden daha olasıdır.

Murphy Kanunları'nın tersi, "Yhprum Kanunu" olarak tanımlanır.^[1]

İnsanlar, daha çok karamsar düşündükleri için, sadece olumsuz olayları fark eder ve değerlendirirler. Normal olan, olumlu olandır ve bu nedenle olumlu olaylar, insanların dikkatini çekmez.

Ancak bu teori, kendi kendini çürütmektedir. Bu teorinin her zaman gelişmeme olasılığı var olduğuna göre, ki bu teorinin ters gitmesi demek, (bir şeyin ters gitme olasılığı varsa ters gider) teori ters gider, yani gerçekleşmez.

Örnek: Eski arabamın uzun yolda bozulma olasılığı var. teoriye göre araba yolda bozulacak ve yolda kalacağım. Ama her yolculukta arabam bozulmuyor.^[1]

Hill'in Mörfi Kanunları'na Yorumu

1. Eğer her şeyin kötüye gitmesi yüzünden çok şey kaybedersen, alınabilecek tüm önlemleri al.
2. Değişiklikle kaybedeceğimiz hiçbir şey yoksa, rahatla.
3. Değişiklikle kazanacağımız bir şeyler varsa, rahatla.
4. Eğer bir şey önemli değilse, önemli değildir.

NBC'nin Mörfi Kanunları'na İlavesi

Başın kötüye gidebilecek işlerden hiç kurtulmaz.^[4]

Murhpy Kanunları

1. Bir şeyin ters gitme olasılığı varsa, ters gidecektir.
2. Bir şeyin birkaç şekilde ters gitme olasılığı varsa, hep en kötü sonuç doğuracak şekilde ters gidecektir.
3. Bir şeyin ters gidebileceği olasılıkları engelleseniz bile, anında yeni bir olasılık ortaya çıkacaktır.
4. Bir şeyin olma olasılığı, istenme olasılığı ile ters orantılıdır.
5. Er ya da geç olası en kötü koşullar zincirlemesi vuku bulacaktır.
6. Ne zaman bir şeyden vazgeçseniz, vazgeçtiğiniz o şey size geri gelir.
7. Olmuyorsa zorlayın, kırılırsa zaten değişmesi gerekirdi.
8. Ne kadar beklersen bekle istendiği zaman gelecektir.
9. Herkese güven, sonra da kartları kes.
10. İki yanlış ... sadece bir başlangıçtır.
11. İlk denemede başarılı olamazsan, denediğini gösteren bütün kanıtları yok et.
12. Politikada başarılı olmak için sık sık ilkelerinin üstüne çıkman gerekir.
13. İstisnalar kuralı kanıtlar ... ve bütçeyi mahveder.
14. Başarı daima yalnızken gelir, başarısızlık herkesin içinde.
15. İstisnalar daima kaidelerden fazladır.
16. Bir kişinin fikirlerini çalmaya 'alıntı', birçok kişinin fikirlerini çalmaya 'araştırma' derler.
17. Sen bir yanlış yapana kadar kimse seni dinlemiyordur.
18. Tereddüt eden muhtemelen haklıdır.
19. Siz birini işe aldıktan tam bir gün sonra ideal aday iş için başvurur.
20. Bir şey çok gizliyse fotokopi makinesinin yanında unutulur.
21. Bir çocuk yetmez, ama iki çocuk da haddinden fazla çoktur.
22. Yere düşürdüğünüz pazar çantası, daima içinde yumurta olan çantadır.
23. Asla paranızın yeteceği şeyi istemezsiniz.
24. Bir berbere asla tıraş olmam gerekir mi diye, bir satıcıya da fiyatlarınız nasıl diye sormayın.
25. Araba kullanmayı öğreninceye kadar hakkıyla küfretmeyi asla öğrenemezsiniz.
26. Bir tarafınız ne kadar çok kaşınıyorsa elinizin ulaşacağı yerden o kadar uzaktadır.
27. Hayat geriye doğru anlaşılabilir, ancak ileri doğru yaşanır.
28. Ne tarafa gidersen git, rüzgara karşı ve yokuştur.
29. Yeterice bilgi toplanırsa istatistiksel metotlarla her şey kanıtlanabilir.
30. Hukuk hükmettikçe, kimsenin hayatı, özgürlüğü veya malı-mülkü güvenlikte değildir.
31. Gizli kusur asla gizli kalmaz.
32. Hostes kahve servisini yapar yapmaz, uçak hava boşluğuna düşer.
33. Her harekete karşı eşit ve zıt yönlü bir eleştiri bulunur.
34. Düşünmekten bıkılınca varılan yere sonuç derler.
35. Sınava girmeden önce notlarına bakarsan en önemli yerlerin en okunaksız yerler olduğunu görürsün.
36. En acemi balıkçı daima en büyük balığı yakalar.
37. Kendileriyle poker oynadığın insanlar karşısında asla kartlarla sihirbazlık numaraları yapma.
38. İhtiyaç duyduğun mal asla satışta değildir.
39. Telefon sen daima dış kapının önünde anahtarlarla boğuşurken çalar.
40. Aşk mektupları, iş anlaşmaları ve para alacağınız 3 hafta sonra gelirken, gereksiz mektuplar postaya verildiği gün gelir
41. Eğer işlerin ters gittiğinde çok şey kaybedeceksen, onlara çok dikkatli bak.
42. Şans eseri kaybedecek hiç bir şeyin yoksa rahatla.
43. Her şeyini şans eseri kazanmışsan, yine rahatla
44. Gülümse.. yarın daha kötü olacaktır.
45. Eğer kendini iyi hissediyorsan, üzülme bunu da atlatırsın.
46. Öneriler önerme.
47. Eğer bir şeyi, hiç kimsenin yanlış anlayamayacağı kadar açık anlatıyorsan, birileri mutlaka yanlış anlayacaktır.
48. Herkesin uygun bulacağından emin olduğun bir iş yapıyorsan, birileri mutlaka bundan hoşlanmayacaktır.
49. İşler tam da ters gitmeyeceği noktaya gidildiği zaman ters gitmeye başlar
50. Ne zaman işler iyi gidiyor gözükse, mutlaka bir şeyleri gözden kaçırıyorsunuzdur.
51. Eğer ters gitmesi olası birkaç şey varsa, bunlardan en büyük zararı verecek olan ters gider.
52. Bir alet düştüğünde, en zor uzanılabilecek köşeye düşer.
53. Bir devre ünitesinde illaki en az bir tane eski, 2 tane artık bulunmayan, 3 tane de daha yeterince geliştirilmemiş bölüm bulunmalıdır.
54. Bir arıza, parça son bir kez daha gözden geçirilmedikçe ortaya çıkmaz.
55. İnşaatçılar bilgisayar programcılarının program yazdıkları gibi inşaat yapsalardı çıkıp gelecek ilk ağaçkakan bütün uygarlığı yerle bir ederdi.
56. Mantık, insanın kendinden emin bir biçimde yanlış sonuçlara ulaşmasını sağlayan dizgeli bir yoldur.
57. Uzman, gittikçe daha az konuda gittikçe daha çok şey bilen, en sonunda da hiçbir şey konusunda kesinlikle hiçbir şey bilmeyen biri haline gelen kişidir.
58. Birine galaksimizde 100 milyar yıldız olduğunu söyleyin, size hemen inanır. Ona bir bankın boyasının daha kurumadığını söyleyin, mutlaka emin olmak için dokunur.
59. Bütün büyük buluşlar yanlışlıkla yapılır.
60. Hiçbir şey programın dışına çıkmadan ya da bütçeyi aşmadan bitirilemez.
61. Hata yapmak insana özgürdür, ama her şeyi tam anlamıyla altüst etmek için bir bilgisayar gerekir.
62. Bir bilgisayar programı kullanmaya başladığında artık eskimiştir.
63. Bir bilgisayar iki saniye içinde 20 insanın 20 yılda yaptığı kadar yanlış yapar.
64. İşin uzmanını seçmek istiyorsan o iş için en uzun süreyi ve en çok parayı isteyeni bulun.
65. Çalışan karmaşık bir sistem, her zaman, çalışan basit bir sistemden geliştirilir.
66. Bilgisayarlar güvenilmezdir ama insanlar daha da güvenilmezdir. İnsanın güvenirliğine dayanan sistemlere güvenilmez.
67. Tam anlamışla denetim altına alınmış basınç, ısı, hacim, nem ve diğer değişkenlerde bile sistem kendi bildiğini okur.
68. Tek mükemmel bilim geçmişle ilgili olanlardır.
69. Yalın kuramlar en karmaşık biçimde dile getirilir.
70. Teknik yeterlik derecesi yönetim düzeyi ile ters orantılıdır.
71. Ne zaman arabamı yıkasam yağmur yağar, yağmur yağacağı için arabamı yıkamadığımda yağmur yağmaz.
72. Reçelli ekmek ne zaman yere düşse reçelli kısmı hep yere gelir.
73. Özür dilemek, izin almaktan daha kolaydır.
74. Uyuyan bir bebek, anne babası uykuya dalınca uyanır.
75. Bir şey tamir ederken elin tamamen yağlandığında burnun kaşınır.
76. İnsanların seni seyretme olasılığı düştüğün komik durum ile doğru orantılıdır.
77. Yanlış numara çevirdiğinde çevrilen numara kesinlikle meşgul değildir.
78. Patronuna lastiğin patladığı için geç kaldığını söylediğinde ertesi gün lastiğin gerçekten patlar.
79. Gırgır geçmeye başladığın anda patron kapıda görünür.
80. Sıkışık trafikte şerit değiştirdiğinde, terk ettiğin şerit daha hızlı akmaya başlar.
81. Duşa girip ıslandığında telefon çalar.
82. Birileri ile karşılaşma ihtimalin, görünmek istemediğin zaman en üst düzeydedir.
83. Bir makinenin çalışmadığını ispat etmen gerektiğinde kesin çalışır.
84. Kaşıntının şiddeti ulaşma zorluğun ile doğru orantılıdır.
85. Sinemada sıranın ortasında oturanlar salona en son girerler.
86. Ayağınıza tam oturan bir ayakkabı kesinlikle mağazadaki ayakkabıların en çirkinidir.
87. Herhangi bir şeyi beğendiğinizde derhal üretimden kaldırılır.
88. Bir şeye ulaşmak istediğinizde ve ulaşamayıp umudunuzu kestiğiniz anda,bir yerden bir şekilde size gelir.
89. İşler yolunda gittiği zaman mutlaka bir terslik vardır.
90. Aradığınız şeyi baktığınız en son yerde bulursunuz.
91. Herhangi bir bilgide sayılar çok doğru gözüküyorsa boşuna kontrol etmeyin, yanlıştırlar.
92. Bir teklifin gerçek olması güvenilir olmasını gerektirmediği gibi, güvenilir bir teklifin de gerçek olması gerekmez.
93. Telefon çalmasını beklediğin süreler boyunca çalmayacak, ancak başından ayrılıp başka bir işle meşgul olduğun anda çalıp seni bölecektir.
94. Siz sınavlara istediğiniz kadar çalışın, sonunda her zaman çalışmadığınız bir yerden çıkacaktır!
95. Ne zaman sınavlara çalışacak olsanız uykunuz gelir, sınavdan sonra uykunuz açılır.
96. Dakikalarca beklediğin otobüs sen tam sigara yaktığında gelecektir.
97. Sigara dumanı, her zaman sigara içmeyen kişiye doğru gelir.
98. Ne Zaman Bir şey Yapmaya Kalkışırsanız, Mutlaka Öncelikle Yapmanız Gereken Başka Bir şey Vardır
99. Kestirme Yol, İki Nokta Arasındaki En Uzun Mesafedir.
100. Teneffüste Zaman Derstekinden Daha Hızlı Akar.^[1/2/3]

Mörfi'nin Askerlik Kanunları

1. Asla senden daha cesur biriyle siperini paylaşma.
2. Kurtulanlar düşmanla bağlantı kurana kadar bir savaş planı yoktur.
3. Dost ateşi yoktur.
4. Savaş bölgesinde en tehlikeli şey elinde harita olan bir subaydır.
5. Kolay yolu seçmedeki problem, düşmanın oraya zaten mayın döşemiş olduğudur.
6. Arkadaşlık kurmak, hayatta kalmak için şarttır. Düşmanınıza başka hedef sağlamış olursunuz.
7. Eğer işler yolunda gidiyorsa, tuzağa ilerliyorsunuz demektir.
8. İkmalcide her şeyin iki boyu vardır: çok büyük ve çok küçük.
9. Eğer acele olarak bir ere ihtiyacınız varsa, biraz dinlenin.
10. Düşman ateşinden daha isabetli tek şey arkadaş ateşidir.
11. Birinin size nişan alıp ıskalamasından daha memnun edecek bir şey yoktur.
12. Çok fazla fark edilmeyin. Savaş alanında ateşi, savaş alanı dışında çavuşu üzerinize çekersiniz.
13. Eğer çavuşunuz sizi görebiliyorsa, düşman da görüyordur.

Mörfi'nin Teknoloji Kanunları

1. Raylara bakarak trenin ne yönde gittiğini asla söyleyemezsiniz.
9.Birine gökte 300 milyar yıldız olduğunu söyleyin, inanacaktır.
Birine bankın yeni boyanmış olduğunu söyleyin, emin olmak için dokunacaktır.
11.Tüm süper icatlar, hatalar sonucunda bulunmuştur.
13.Her iyi şeyin bir sonu vardır.
17.Yeni sistemler yeni problemler üretir.
42.Eğer bir şey bilgisayarda yoksa, gerçekte de yoktur.
51.Mörfi kanunlarını yazıcıya dökmek gibi bir girişim yazıcınızı bozar.

Mörfi'nin Aşk Kanunları

1. Güzel olanların hepsi kapılmıştır.
2. Eğer bunlardan biri boşsa, bunun bir nedeni vardır.
3. Güzel olan, sizden uzakta olandır.
4. Zeka x Güzellik x Bulunulabilirlik sabit bir değerdir. Değişmez.
5. Birinin sana olan aşkı, senin ona olan aşkın kadardır.
6. Para aşkı satın alamaz, ama seni iyi bir konuma getirdiği de kesindir.
7. Dünyadaki en iyi şeyler hep bedavadır --- ve her kuruşuna değer.
8. Her kibar etki, kibar olmayan tepkiye sahiptir.
9. Hoş erkekler (kızlar) FINISH LAST
10. Doğru olduğu son derece iyi görülüyorsa, muhtemelen öyledir.
11. Mevcudiyet, zamanın bir fonksiyonudur. Onunla ilgilendiğiniz dakika, başka birini buldukları dakikadır.

Murphy Savaş Yasalarından Bazıları

1. Geri tepmesiz tüfekler geri teperler.
2. Asla unutma ki silahın en düşük fiyat veren firma tarafından yapılmıştır.
3. Eğer hücumun iyi gidiyorsa, pusuya düşmüşsündür.
4. Bütün beş saniyelik el bombası fünyeleri üç saniyeliktir.
5. Kolay yol her zaman mayınlanmıştır.
6. Üstüne gelen ateşin geçiş önceliği vardır.
7. Eğer düşman dışında her şey azalıyorsa savaştasınız demektir.
8. Eğer düşman menzil içinde ise sende öylesindir.
9. Bir şeye aşırı ve çaresiz bir şekilde ihtiyacın olduğu anda telsizler çalışmayacaktır.
10. Bir el bombasının tesirli yarıçapı her zaman senin sıçrayabileceğin mesafeden bir ayak boyu daha fazladır.
11. Süngü kanunu der ki; mermisi olan kazanır.
12. Eğer düşmanı göremiyorsan o seni hala görüyor olabilir.^[4]

Kaynaklar

[1] tr.wikipedia.org/wiki/Murphy_Kanunları
[2] www.gitme.net/Murphy.Kanunları.ile.pratik.çözümler_13.php
[3] forum.arkitera.com/kahve-molasi-arsivi/11220-murphy-kanunlari.html
[4] www.trmilitary.com/forum/viewtopic.php?p=84137