Kutu Denizanası (Boxjelly, Chironex Fleckeri, Denizlerin Yaban Arısı)

Ayşegül

Okyanuslar; dünyanın çok da bilinmeyen, hem çok merak edilen hem de bir o kadar korkulan diğer yüzü. Bu baş döndürücü derin mavi, belki de yeryüzünden çok daha fazla sırlar ve gizemler barındırıyor. Hakkında ne kadar çok şey keşfedilmiş olsa da, insanoğlu için derin bir sır olmaya devam ediyor. İçinde hala çeşitleri tam olarak belirlenememiş milyonlarca canlı ve kendine özel renklerden oluşmuş bitkiler bulunan bu muhteşem güzellik, aynı zamanda insanlık için son derece hayâtî, dahası ölümcül tehlike oluşturan canlılar da barındırıyor.Bunların en ünlülerini az çok herkes bilir.Katil Balinalar,Büyük Beyaz Köpek Balıkları….Ama yakın bir zamanda bir film vasıtası ile tanışıncaya kadar, Kutu Denizanası'ndan hiç haberim yoktu. Büyüleyici ve zarif bir güzelliğe sahip bu canlının denizlerin en ölümcül canlıları listesinde, başlarda yer aldığını biliyor muydunuz? (Y. N.)

Denizanası, pek tehlikeli bir hayvan olarak gözükmeyebilir; ama bu türün bazı üyeleri, Dünya üzerindeki en zehirli deniz hayvanlarının başında geliyorlar. Avustralya'nın kuzey sahillerinde yaşayan ve 70 insanı öldürecek kadar zehir taşıyan deniz anaları, uzun dokunaçları bir sürü zehirli iğne ile biter. 60 adet dokungaca sahiptir ve her bir dokungacı, yaklaşık 5 milyara yakın yakıcı kapsül taşır. Saldırgan bir hayvan değildir. 24 adet göze sahiptir ve saniyede 150 cm hızla ilerler. Bu canlıdan korunmanın en iyi yolu, doğrudan temasta bulunmamaktır.^[1] Genelde bunları bir savunma mekanizması olarak kullanırlar. Bu uzuvları kurbanına saplar ve zehri aktarır. Kutu denizanası saldırısına uğrayan bir insan dakikalar içinde ölebilir. Ölüm genellikle kalbin durması şeklinde meydana gelir.^[2]

Chironex fleckeri adlı bu deniz anasının dokungaçlarındaki binlerce mikroskobik iğne, istemsizce yavaş bir sürtünmenizle harekete geçiyor ve vücudunuza bilinen en güçlü nörotoksini gönderiyor... Vücudunuz en fazla 30 saniye süren bir acı şokuna maruz kalıyor... Aklınıza gelebilecek en korkunç acı... Chironex fleckeri'nin dokungaçları koparılıp, kurutulduktan sonra bile, ıslandığı anda zehri tekrar iletmeye hazır hale geliyor...Chironex fleckeri adlı bu deniz anasının dokungaçlarındaki binlerce mikroskobik iğne, istemsizce yavaş bir sürtünmenizle harekete geçiyor ve vücudunuza bilinen en güçlü nörotoksini gönderiyor... Vücudunuz en fazla 30 saniye süren bir acı şokuna maruz kalıyor... Aklınıza gelebilecek en korkunç acı... Chironex fleckeri'nin dokungaçları koparılıp, kurutulduktan sonra bile, ıslandığı anda zehri tekrar iletmeye hazır hale geliyor.^[3]

Kuzey Avustralya'da bulunan ve "Chironex fleckeri" (denizlerin yaban arısı) olarak bilinen bir denizanası, normal bir denizanasının zehrinin 350 kat fazlasını çıkarıyor. Bu hayvanın sokmasından sonra ölümün gelmesi, sadece birkaç dakika sürüyor. 1880 yılından bu yana, denizanası sokmasından zehirlenerek ölen kişilerin sayısı 66'yı buldu.

Genelde bunları bir savunma mekanizması olarak kullanırlar. Bu uzuvları, kurbanına saplar ve zehri aktarır. Kutu denizanası saldırısına uğrayan bir insan, dakikalar içinde ölebilir. Ölüm, genellikle kalbin durması şeklinde meydana gelir. İnanılması güç bir canlıdır ve daha da ilginç olanı, yıllık ortalama ölümler, 100 civarındadır. 70 insanı öldürecek kadar zehir taşıyan Kutu Denizanası, sıralamada 6.sırada yer almaktadır.^[1]

Kutu denizanaları insanlara saldırmıyor olsalar da, rastlantısal bir temas dakikalar içinde ölüme yol açabiliyor. Kurtulmayı başarabilenler ise, Ekolog Jamie Seymour gibi, mor renkte, ipi andırır yara izlerini yaşamları boyunca taşıyor. Seymour, halkın kutu denizanalarından korunmasına yardım etmek amacıyla onları sonik markalarla izliyor. Denizanalarının gövdesine çok küçük, 4 cm. uzunluğunda ve 12 mm. çapında ultrasonik vericiler yapıştırıyor -ve bu da onu, denizanalarını markalayan ilk araştırmacı yapıyor.^[4]

Kutu denizanasını bazı canlı türleriyle karşılaştırmalı olarak ele alırsak ki buna köpekbalıkları da dahil, diğer türlerden son derece tehlikelidir çünkü bu hayvanı bilmeyen ya da fikir sahibi olmayan bir yüzücü, ortamdaki ölüm riskini fark edemeyebilir ki ciddi şekilde zordur.. Diğer yandan köpekbalığı, barracuda, müren vb gibi tehlikeli türleri gördüğünde çocuktan yetişkine hemen herkes önlem alır ya da o sulara adımını bile atmaz..

Kutu denizanası ile ilgili Avustralya sahillerinde çekilen bir belgeselde, kameralar denizi ve plajı gösteriyordu,plajda belki kumdan fazla insan vardı fakat denizde hemen hiç insan yoktu. görüntüyü ilk başta görünce tuhafıma gitmişti ta ki kutu denizanasının o bölgede yaşadığını öğrenene kadar.. Deniz, kutu denizanalarıyla kaynıyordu ve kutu denizanasının en aktif dönemlerinden biriydi..haliyle kimse denize girmeye cesaret edemiyordu; çünkü bu canlının en önemli özelliği, dokungaçlarının insana temasından sonra insanı 180 sn yani 3 dakikada gibi bir sürede öldürebilmesidir. Bu da kutu denizanasını denizlerin en sakin görünüşlü; fakat en seri katili kategorisine sokuyor.^[5]

Kaynaklar

[1] tr.wikipedia.org/wiki/Chironex_fleckeri
[2] www.myzurna.com
[3] www.bibilgi.com/Chironex-fleckeri
[4] arsiv.ntvmsnbc.com/news/334415.asp
[5] www.imbatforum.com/kutu-denizanasi-kayitlara-gecmis-zehir-miktari-oldurme-suresi-en-zehirli-6-canli-t68596.html